Enkelinstabiliteit

Enkeldistorsies zijn de meest voorkomende letsels tijdens sportactiviteiten. De meeste verstuikingen herstellen volledig zonder operatieve behandeling. In 20 tot 30% van de gevallen kunnen er blijvende instabiliteitsklachten ontstaan.

Bij een distorsie van de enkel zijn de gewrichtsbanden in meer of mindere mate beschadigd. Meestal gaat het hier over het anterieur talofibulair ligament. Bij de zwaardere verstuikingen kan het genezingsproces 3 tot 6 maanden duren. Indien nadien blijvende instabiliteitklachten of herhaaldelijke distorsies optreden, spreken we van chronische enkelinstabiliteit.

Klassiek wordt een onderscheid gemaakt tussen mechanische en functionele instabiliteit. Bij mechanische insta- biliteit zijn de gewrichtsbanden te zwak om verstuikingen tegen te gaan. Functionele instabiliteit ontstaat door een verminderde neuromusculaire functie na verstuikingen. Beide types van instabiliteit komen vaak samen voor. Het wel of niet aanwezig zijn van instabiliteitsklachten wordt sterk beïnvloed door de activiteiten van de patiënt. Patiënten die bepaalde belastende werk- of sportactiviteiten uitoefenen, riskeren meer last te hebben.

Klinisch onderzoek

Bij het onderzoek van de patiënt kijken we verschillende zaken na. Een scheefstand van de achtervoet naar binnen verhoogt de kans op verstuikingen en kan met steunzolen worden tegengegaan. Een verkorte achillespees vermindert de stabiliteit en wordt best aangepakt met stretching. Spierzwakte en verminderde proprioceptie kan aangepakt worden door kinesitherapie. Hierbij is het belangrijk vooral oefeningen aan te leren zodat de patiënt dit zelfstandig kan verderdoen. Schuiflade en varus tilt laten toe om ligamentaire zwakheden vast te stellen. Eventuele plaatsen van pijn moeten we ook nazien. Bij sommige patiënten stellen we ook een veralgemeende hyperlaxiteit vast.

Radiografisch nazicht

Standaardradiografieën zijn zeker noodzakelijk bij aanhoudende last. Bijkomende stressradiografieën tijdens schuiflade en varus tilt zijn zinvol om ligamentaire letsels te detecteren (vals negatieve resultaten zijn echter mogelijk). Een magnetische resonantie kan helpen wanneer de diagnose niet duidelijk is of wanneer we andere letsels vermoeden.

Behandeling

De behandeling is meestal niet-operatief. Een correctie van de risicofactoren (schoenen, steunzolen, activiteiten) is nodig waar mogelijk. Een enkelbrace kan zinvol zijn bij risicoactiviteiten. Kinesitherapie kan zeker helpen om de neuromusculaire controle en spierkracht te verbeteren.

Indien geen beterschap optreedt, is een chirurgische aanpak aangewezen. Hierbij kunnen we overwegen om de zwakkere gewrichtsbanden te verstevigen. Vaak is dit onvoldoende en moeten de enkelbanden gereconstrueerd worden. Dit gebeurt best op een anatomische manier met een peesgreffe. Het gebruik van de peroneuspezen wordt eerder afgeraden aangezien dit een belangrijke stabilisator van het enkelgewricht is. We verkiezen dan ook om een gracilispees te gebruiken (wat al lang gebruikt wordt voor kruisbandreconstructies).

De resultaten van zo’n anatomische reconstructie met gebruik van de gracilispees zijn zeer goed tot excellent. Momenteel werken we samen met verschillende centra om een arthroscopische techniek van deze ingreep op punt te stellen. Daarnaast is een kijkoperatie ook zinvol om intra-articulaire letsels vast te stellen en storend littekenweefsel te verwijderen.